Ngày nay, đi du lịch đã trở thành một phần quan trọng không thể thiếu trong cuộc sống của nhiều người. Đặc biệt, du lịch trách nhiệm hay Responsible Tourism đang nhanh chóng trở thành xu hướng toàn cầu. Với ý nghĩa và tầm quan trọng của trách nhiệm với du lịch, truyền cảm hứng cho nhiều người đam mê du lịch, loại hình du lịch này ngày càng được quan tâm và ưa chuộng. Hãy cùng kienthuc4phuong tìm hiểu về chủ đề đang được quan tâm này nhé.
Du lịch trách nhiệm là gì?
Du lịch trách nhiệm là góp phần tăng trưởng kinh tế, đảm bảo tính toàn vẹn môi trường, tạo công bằng xã hội, tăng cường việc làm, phát huy giá trị và tôn trọng văn hóa địa phương, tạo ra sản phẩm du lịch có chất lượng vượt trội, nội dung văn hóa, giá trị đạo đức và giá trị kinh nghiệm cao hơn.
Ngày Du lịch trách nhiệm được Hội chợ Du lịch Thế giới tổ chức hàng năm vào tháng 11. Ngày Du lịch trách nhiệm đã được Tổ chức Du lịch Thế giới (UN WTO) cùng Hội đồng Du lịch và Lữ hành Thế giới (WTTC) xác nhận.
Trọng tâm của du lịch trách nhiệm
Trọng tâm của du lịch trách nhiệm là các nguyên tắc của du lịch bền vững, theo Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc và Tổ chức Du lịch Thế giới, nhằm mục đích:
- Phát triển du lịch bền vững.
- Việc sử dụng tối ưu tài nguyên môi trường là yếu tố then chốt trong phát triển du lịch, duy trì các quá trình sinh thái quan trọng và giúp bảo tồn di sản thiên nhiên và đa dạng sinh học.
- Tôn trọng tính xác thực, chính xác về văn hóa xã hội của cộng đồng địa phương, bảo tồn các tòa nhà, di sản văn hóa sống và các giá trị truyền thống, đồng thời góp phần vào sự hiểu biết và liên kết giữa các nền văn hóa.
- Đảm bảo lợi ích kinh tế lâu dài cho tất cả các bên liên quan được phân bổ công bằng, bao gồm việc làm ổn định, cơ hội tạo thu nhập và dịch vụ xã hội cho địa phương.
Những lợi ích của du lịch trách nhiệm
- Giảm thiểu các tác động tiêu cực đến kinh tế, môi trường và xã hội;
- Tạo ra nhiều lợi ích kinh tế và cải thiện phúc lợi cho người dân địa phương;
- Cải thiện điều kiện làm việc và tham gia các hoạt động du lịch;
- Khuyến khích người dân địa phương tham gia vào những quyết định có tính ảnh hưởng đến cuộc sống của chính họ;
- Tích cực đóng góp vào việc bảo tồn các di sản thiên nhiên và văn hóa;
- Cung cấp những trải nghiệm thú vị cho du khách thông qua kết nối giữa du khách và người dân địa phương;
- Thúc đẩy sự hiểu biết về các vấn đề văn hóa, xã hội và môi trường địa phương;
- Khuyến khích sự tôn trọng lẫn nhau giữa khách tham quan du lịch và người dân địa phương;
- Xây dựng niềm tin và niềm tự hào dân tộc cho cộng đồng.
Xem thêm: Hướng Dẫn Cách Lập Kế Hoạch Du Lịch Chi Tiết Từ A Đến Z
Nguyên tắc phát triển du lịch trách nhiệm
Về mặt xã hội
- Tích cực thu hút cộng đồng địa phương tham gia vào quá trình chính trị và ra quyết định, tăng cường năng lực của họ để thực hiện các sáng kiến được đề xuất.
- Đánh giá tác động xã hội thông qua quá trình tham gia dự án từ giai đoạn lập kế hoạch và thiết kế nhằm giảm thiểu tác động xã hội và tối đa hóa các yếu tố tích cực.
- Làm cho du lịch trở thành một trải nghiệm chung cho toàn xã hội nhằm đảm bảo quyền lợi của mọi người, đặc biệt là các nhóm và cá nhân dễ bị tổn thương và thiệt thòi.
- Ngăn chặn lạm dụng tình dục trong du lịch, đặc biệt đối với trẻ em.
- Giảm thiểu thiệt hại trong quá trình khai thác, sử dụng tài nguyên; Phát triển du lịch gắn liền với mục tiêu phục vụ người nghèo và hỗ trợ xóa đói giảm nghèo.
- Tôn trọng phong tục, tập quán của người dân bản địa; bảo tồn và phát huy sự đa dạng về văn hóa và xã hội.
- Đảm bảo rằng du lịch đóng góp đáng kể vào việc cải thiện sức khỏe và giáo dục.
Về mặt kinh tế
- Khi phát triển các dự án du lịch, cần đánh giá tác động kinh tế, xác định rõ loại hình ưu tiên phát triển nhằm mang lại lợi ích cho cộng đồng địa phương và giảm thiểu tác động tiêu cực đến cuộc sống của họ.
- Tăng cường liên kết để khuyến khích sự tham gia nhiều hơn của cộng đồng vào các hoạt động du lịch.
- Chất lượng sản phẩm du lịch của điểm đến phải làm nổi bật những điểm hấp dẫn độc đáo và tập trung vào giá trị gia tăng.
- Việc quảng bá du lịch phải đảm bảo tôn trọng tính toàn vẹn về văn hóa, kinh tế, tự nhiên và xã hội; Đẩy mạnh phát triển các loại hình du lịch phù hợp với hoàn cảnh hiện tại.
- Tạo môi trường kinh doanh công bằng, đưa ra mức giá hợp lý và thiết lập các mối quan hệ kinh doanh chia sẻ trách nhiệm về rủi ro và thành công; Tuyển dụng và đào tạo nhân viên có năng lực.
- Cung cấp hỗ trợ đáng kể cho các doanh nghiệp nhỏ, vừa và rất nhỏ hoạt động trong các lĩnh vực liên quan đến du lịch bền vững.
Về mặt môi trường
- Cần đánh giá tác động môi trường khi quy hoạch, thiết kế các dự án du lịch.
- Sử dụng tài nguyên hợp lý và bền vững, giảm lãng phí và tiêu thụ quá mức tài nguyên, năng lượng.
- Quản lý đa dạng tự nhiên và sinh thái một cách bền vững; Khôi phục các vùng tài nguyên thiên nhiên bị hư hại và xác định rõ ràng các loại hình du lịch gắn liền với môi trường để bảo vệ và bảo tồn tính nguyên vẹn của các hệ sinh thái và khu vực bảo vệ dễ bị phá hủy.
- Tăng cường đào tạo và nâng cao nhận thức về tất cả các chủ đề phát triển bền vững.
- Nâng cao năng lực du lịch trên mọi lĩnh vực và tôn trọng các mô hình phát triển du lịch lành mạnh, hiệu quả nhất.
Các loại hình du lịch trách nhiệm phổ biến
Du lịch cộng đồng
Du lịch trách nhiệm cũng bao gồm cả du lịch cộng đồng. Đó là một hình thức du lịch đến các điểm đến tự nhiên, nơi tìm thấy các nền văn hóa bản địa. Nhằm mục đích mang lại lợi ích cho người dân địa phương bằng cách giúp họ duy trì quyền đưa ra quyết định du lịch của riêng mình, du lịch dựa vào cộng đồng mang đến cho du khách những sắc màu văn hóa và dân cư địa phương độc đáo. Du lịch cộng đồng những năm gần đây cũng đón nhận một lượng lớn du khách trong và ngoài nước.
Du lịch sinh thái
Theo Luật Du lịch Việt Nam, đây được hiểu là loại hình du lịch dựa vào thiên nhiên và văn hóa bản địa, gắn với giáo dục môi trường, góp phần nỗ lực vào sự bảo tồn và phát triển bền vững với sự tham gia tích cực của các cộng đồng địa phương. Với ý nghĩa thiết thực này, du lịch sinh thái xứng đáng là loại hình du lịch trách nhiệm được đa số ưa chuộng và lựa chọn. Đây cũng chính là lý do khiến các cung đường về các tỉnh miền Tây, Cà Mau, Cần Thơ luôn thu hút sự quan tâm của nhiều du khách.
Du lịch bền vững
Dù nhiều người chưa biết nhưng du lịch bền vững cũng là một hình thức du lịch trách nhiệm. Phát triển du lịch bền vững là đáp ứng nhu cầu hiện tại đồng thời bảo vệ và tăng cường các cơ hội cho tương lai. Ngoài ra, khi du lịch bền vững, bạn cũng góp phần xây dựng các nguyên tắc du lịch trách nhiệm. Ba yếu tố cân bằng kinh tế, xã hội và môi trường của du lịch trách nhiệm cũng tồn tại trong du lịch bền vững.
Du lịch nông nghiệp
Ngoài các loại hình du lịch trách nhiệm nêu trên, du lịch nông nghiệp có thể còn tương đối mới đối với một số người. Loại hình du lịch này kết hợp giữa du lịch sinh thái và đặc trưng của nền nông nghiệp nước ta. Khi tham gia trải nghiệm du lịch nông nghiệp, du khách được khuyến khích trực tiếp tham gia và tìm hiểu về đời sống nông nghiệp của nông dân, ngư dân. Từ đó, mỗi chuyến đi sẽ để lại cho du khách những giá trị, ý nghĩa khác nhau về cuộc sống của người dân mỗi vùng miền.
Tại sao du lịch trách nhiệm lại trở thành xu hướng hiện nay?
Thứ nhất, khi thế giới ngày càng hiện đại, môi trường sống và kiến thức của nhân loại cũng dần được cải thiện. Càng phát triển con người càng nhận thức được tầm quan trọng của môi trường sống. Đó có thể là sự tự dự đoán về những hậu quả trong tương lai, hoặc một kinh nghiệm rút ra từ những bài học trong quá khứ. Từ đó, dần hình thành tư tưởng “có trách nhiệm với môi trường là có trách nhiệm với chính mình”.
Và bởi tri thức đã đạt đến một tầm cao mới nên du khách văn minh ở thế kỷ 21 thường có tiêu chí tập trung vào vấn đề bảo vệ môi trường, “Nhìn, thưởng thức, nhưng không làm tổn hại” đến văn hóa bản địa. Bảo tồn những vùng đất, cảnh quan và điểm đến đẹp đẽ, hoang sơ cho các thế hệ mai sau. Họ tập trung vào các sản phẩm du lịch thân thiện với môi trường, họ muốn hòa nhập vào các giá trị văn hóa, lịch sử hơn là những thú vui không cần thiết thông thường, họ biết ơn và muốn gìn giữ những món quà tuyệt vời mà thiên nhiên ban tặng.
Thực tế cho thấy ngày nay, việc có trách nhiệm với môi trường là điều cần thiết và cấp bách trước khi quá muộn. Trong vài nghìn năm qua, nền văn minh nhân loại đã thực sự phát triển đến mức đột biến, chúng ta phát triển quá nhanh, quá nhanh so với khi thiên nhiên vận hành. Và cũng chính vì sự nóng vội, vội vã hoàn thiện môi trường sống nhân tạo quá đầy đủ và thịnh vượng mà con người luôn mong muốn mà chúng ta “vô tình” quên bảo vệ thiên nhiên.
Chúng ta đã hủy hoại môi trường, tiêu diệt nhiều loài động vật, gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu, xói mòn đất đai,… chúng ta đã phạm quá nhiều tội lỗi và đây phải là lúc chúng ta phải thức tỉnh để chuộc lại những lỗi lầm mà chính loài người chúng ta cũng đã gây ra. bởi vì tôi đã cứu mọi thứ trước khi điều tồi tệ thực sự xảy ra. Nói cách khác, Du lịch trách nhiệm là lời xin lỗi chân thành mà con người muốn gửi tới Trái đất.
Xem thêm: Khi Bị Mất Hành Lý Ở Sân Bay Nên Làm Như Thế Nào?
Vậy ai sẽ thực hiện việc du lịch trách nhiệm?
- Cơ quan quản lý du lịch địa phương: xây dựng chính sách, chiến lược và quan điểm phát triển rõ ràng; phổ biến, đào tạo, phân phối tài liệu hướng dẫn và giúp doanh nghiệp, cộng đồng địa phương tuân thủ các nguyên tắc có trách nhiệm; tổ chức các hội thảo, khóa đào tạo nhằm nâng cao nhận thức và trao đổi kinh nghiệm thực tế trong quá trình thực hành; Tuyên truyền, khuyến khích và tôn vinh các điển hình thực hành du lịch trách nhiệm…
- Doanh nghiệp du lịch: tập trung phát triển các chính sách, chiến lược doanh nghiệp phù hợp với nguyên tắc trách nhiệm; thu hút và đào tạo nguồn nhân lực; Có hệ thống khen thưởng cho những nhân viên thực hiện sáng kiến có trách nhiệm; thực hiện các nguyên tắc phát triển du lịch trách nhiệm; tạo ra các sản phẩm du lịch trách nhiệm; hướng dẫn khách du lịch thực hành du lịch trách nhiệm; Khuyến khích du lịch tình nguyện và các hoạt động có tinh thần trách nhiệm cao; Xây dựng quỹ bảo vệ môi trường, quỹ phát triển cộng đồng…
- Khách sạn, cơ sở lưu trú du lịch: chính sách xây dựng và chiến lược kinh doanh; thu hút và đào tạo nguồn nhân lực; Chế độ thưởng phạt hợp lý; hướng dẫn khách du lịch thực hành du lịch trách nhiệm; Thực hiện các nguyên tắc phát triển du lịch trách nhiệm, đặc biệt trong việc sử dụng năng lượng và tài nguyên nước…
- Các công ty dịch vụ khác: có chính sách về quản lý, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững nhà hàng; tiết kiệm năng lượng và nước; sử dụng thực phẩm an toàn; xử lý và hạn chế chất thải; giảm thiểu ô nhiễm và sử dụng hóa chất thân thiện với môi trường; Sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường và bán sản phẩm xanh…
- Cộng đồng địa phương: cần có thái độ thân thiện, tôn trọng và hỗ trợ du khách trong quá trình tham quan, tìm hiểu về địa phương; hiểu rõ các nguồn tài nguyên mà cộng đồng có để bảo vệ chúng và giới thiệu chúng với khách du lịch; Tham gia các hoạt động du lịch có tổ chức, tránh tình trạng tự phát, hỗn loạn, thiếu văn minh đô thị…
- Khách du lịch: tìm hiểu và làm theo phong tục địa phương; Lựa chọn những công ty có quan điểm, nguyên tắc và hoạt động thiên về sự bền vững và trách nhiệm; biết tiết kiệm năng lượng; sẵn sàng tham gia các hoạt động môi trường và hỗ trợ phát triển kinh tế – xã hội tại địa phương; quan tâm đến việc bảo vệ môi trường, văn hóa bản địa…
Du lịch trách nhiệm không chỉ đóng góp cho nền kinh tế mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với xã hội và cộng đồng. Tham gia du lịch trách nhiệm còn góp phần thúc đẩy sự tồn tại và duy trì các giá trị nhân văn. Với nhiều lợi ích và ý nghĩa, du lịch trách nhiệm xứng đáng là loại hình có tiềm năng phát triển và cần được đẩy mạnh ở Việt Nam. Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích về du lịch trách nhiệm.